De tram in Groot-Heers (2)
De “stauowese”:
De tramlijnen van de buurtspoorwegen waren doorgaans “eensporig” met op gezette afstanden “dubbelsporige” plaatsen waar de voertuigen mekaar konden kruisen. Wanneer er bij die kruising ook een op- en afstaphalte was dan werd er een met steenslag verharde opstapplaats voorzien. Aan dein en uitritten waren er signalisatielichten die op groen of rood “gedraaid” werden door de kaartjesknipper, middels een sleutel.
Bij sommige van die plaatsen was er ook een derde en vierde spoor waar dan goederenwagons geplaatst werden voor het laden en lossen. Ik heb vooral zien suikerbieten laden, die dan naar de suikerraffinaderij (zoals die van Oreye) of een van de râperieën (zoals die van Mechelen-Bovelingen) gevoerd werden. De wagons kwamen dan terug geladen met bietenpulp die dan door de boeren gebruikt werd om samen met bietenloof in lagen gemengd ingekuild werd voor het voederen van het vee tijdens de winter.
Toen mijn vader in 1946 een stal liet bouwen aan ons huis te Gutschoven kwamen er in Heers wagons met boomse brikken toe die dan door transporteur Larminier met zijn vroegere Britse legercamion met afgeknotte snuit met kiepbak van de statie te Heers naar ons gevoerd werden. Tussen beide wereldoorlogen heeft mijn grootvader Pâh Knaepen van Gutschoven iedere Herfst drie wagons kolen naar de statie te Heers laten komen vanwaar die door mijn nonkels en tantes bij de boeren geleurd en verkocht werden. De boeren gingen die met paarden en kar in Heers afhalen.
In Heers heb ik weet van drie kruisingen met goederenspoor, een aan de statie (tegenover) de straat van het administratief centrum en een boven op de berg naar Sint-Truiden voor de aftakking naar Mechelen-Bovelingen. Er was ook een kruising zonder goederenspoor in de richting van Oreye omgeving van de huidige technische controle.
Verder was er ook een tussen Heks en Vechmaal (waarover men het had in een bijdrage over Heks.
Er kunnen er nog andere geweest zijn die mij echter niet voor de geest komen.
Ik heb mij er steeds over verbaasd dat in Heers geen enkele straat de naam van Statiestraat draagt zoals dat toch op meerdere plaatsen gebruikelijk is in de omgeving van waar er een buurtspoorwegenstatie is, daar waar zowel in Heks als in Heers-Centrum er ooit dergelijke staties waren?
Een reizigerstrein en het laden van bieten en lossen van pulp op goederenwagons op een op foto daterend van 1893.
Later in het vervolg komt er nog een technische beschrijving van de afgebeelde voertuigen.
Het café dat in de volksmond “de stauowse” genoemd werd. Let op de typische gietijzeren plaat die de halte aangaf.
Dank voor de foto’s aan Paul Boes.
Louis Leduc (17/08/2009)