Het kloosterje van Mechelen-Bovelingen

 “Een huisje van vrede, innige vreugde en geluk”.

Hoe was het in de 19de eeuw gesteld met het onderwijs van de dorpsmeisjes in Mechelen-Bovelingen ? Wie leerde onze grootmoeders en betovergrootmoeders lezen en schrijven ?

Daarover vind ik niets terug. Feit is dat dit héél weinig betekende want de kinderen werden al zéér jong ingeschakeld in het huishouden, als kinderoppasser voor kleinere zus of broer. En ze moesten ook regelmatig met de varkens, de geiten en de schapen en andere dieren gaan “hûën” om de wegbermen af te laten grazen. Het moet wel heel opvallend zijn geweest en op een bepaald moment zo de spuigaten hebben uitgelopen,dat op zeker ogenblik de gravin van het kasteel in Bovelingen zich persoonlijk is beginnen te bekommeren om in deze toestand verbetering te brengen.

In 1871 liet ze een kloostergebouw metsen naast de huidige St-Martinuskapel in Mechelen. Hier zou ook onderwijs moeten worden gegeven aan de dorpsmeisjes. Oorspronkelijk waren er enkele zuster uit het klooster van de zusters van Maria uit Landen bereid gevonden om deze taak te starten. Ze kwamen toe op 15 april 1874 en de school werd geopend vanaf 1 mei 1874. De kinderen werden onderverdeeld in twee klassen.

Inmiddels zocht de gravin, die connecties had in Nederland, verder naar een duurzamer oplossing. En ze vond die bij de Zusters van Liefde in het klooster te Tilburg.
Ze kwamen in 1884 naar hier om de zusters uit Landen te vervangen. Naast het onderwijs zorgden ze ook voor de materiële herwaardering van de jonge meisjes, daarin natuurlijk zeer fel, moreel en financieel gesteund vanuit het kasteel. Zo werden er geregeld voedsel en klederen uitgedeeld aan de meest hulpbehoevenden.
Het verdwijnen van de adellijke familie uit ons dorp, eerst het overlijden van de graaf in 1902 en later in 1917 ook de gravin en de daarmee gepaard gaande uitloop van de kinderen naar andere oorden, was ook voor de meisjesschool een hele omwenteling.

De Zusters van Tilburg verloren hun aanknopingspunt en verblijfsreden, en ze keerden in 1917 onverwijld terug naar hun moederhuis.

E.H.Martinus Coune, de toenmalige dorpspastoor, ging dan onmiddellijk naar Moeder Colette van de Zusters van Liefde van Jezus en Maria te Sint-Truiden (bij ons beter bekend als de Witzusters) en door hun toedoen arriveerden de Eerwaarde Zusters van Liefde van Gent  die ook in Velm een bijhuis hadden, op 4 mei 1917.

De school werd door de staat erkend in juli 1917 maar pas aangenomen in 1948.

In 1918 werd er door de Zusters ook gestart met een volksbibliotheek die erkend werd in 1923, en waar de dorpsinwoners leesboeken konden ontlenen om hun leesniveau aan te scherpen.
In 1918 werden ook twee nieuwe klaslokalen bijgebouwd en in 1933 werd de speelplaats geplaveid.

Moeder Géry was de eerste zuster overste. Ze verbleef hier 16 jaar en keerde dan terug naar de Abdijstraat te St-Truiden. Later kwamen ook zuster Agilberta, zuster Clara, zuster Marie –Josée en de alom gevreesde zuster Fidélia, die de gemengde kleuterklas moeiteloos onder de duim hield..

Naast het onderwijs verzorgden de zusters ook de noodlijdenden die beroep op hen deden. Immers de mensen hadden minder geld  of woonden te ver van dokter en apotheker, dus kwamen ze aanbellen bij de zusters voor zwerende vingers, verbrande lichaamsdelen, om bloedingen te stelpen, eczema te verzorgen enz… Er werd ooit zelfs gevraagd om een dode, die aan de tyfus was gestorven, te gaan afleggen.

Deze zusters verbleven 40 jaar in Mechelen en vertrokken op 9 augustus 1956, na een ontroerend afscheidsfeest op de speelplaats van de school, definitief terug naar Velm, in de geruste overtuiging dat hun taak door leken werd verder gezet.
Nadien werden de school en de kloostergebouwen eigendom van VZW Stichting Mechelen
En onderdeel van de Centrale Vrije School Heers. De school bestaat nog maar is inmiddels een gemengde school geworden. De zusters zijn uit het straatbeeld verdwenen maar bij oudere mensen blijft, zelfs na vijftig jaar, de herinnering levendig.

---

Jos Schoefs