Hoe zou het zijn met…Charles Francis?

Charel Francis, beter gekend als Charel van Mil de Metser, verliet 48 jaar geleden zijn geboortedorp Mechelen-Bovelingen en ging met zijn kersverse bruid in het Luikse wonen. Dicht bij zijn werk

 Charel werd op 5 augustus 1937 in Marlinne geboren. Marlinne ? “Jawel, zo stond het in onze schoolboeken. Ons hele doen en laten was op Luik en dus ook op het Frans gericht. In Luik was industrie, fabrieken, werk. Honderden Zuidlimburgers stapten elke dag op één van de bussen van Jacquelin Carlens die hen naar Cockerill, Phénix Works, FN, Val Saint-Lambert, Englebert, Isobelec of Tubes de la Meuse brachten. “

Tegenover mij zitten Charel en zijn vrouw Georgette, allebei even enthousiast om terug te duiken in de tijd…

“ Mijn vader, Hubert Francis, was brigadier in de Longdoz en in zijn vrije tijd was hij délégué van de Belgische Wielerbond.
Als kind kreeg ik regelmatig aanvallen van het “vivelijn”, hevige koortsaanvallen. Mijn ouders trokken naar Grivegnée, bidden bij de heilige Genoveva, om mij te genezen… Wie kon toen weten dat ik later in Grivegnée zou gaan wonen…
Toen de oorlog op zijn eind liep, was ik met René Jenné in de buurt van het kasteel waar de Amerikaanse soldaten ons verwenden met kauwgom en chocolade. Opeens viel er een jerrycan benzine omver en schoot in vuur. René lag er middenin… Paniek, één van de soldaten gooide meteen zijn jas over René om het vuur te doven. Een beeld dat ik nooit vergeet…

Moeilijke tijden

Pa had het moeilijk : mam, Trui Kindermans,  bleef zwaar ziek na de geboorte van haar vierde kind. Zij was niet meer in staat om het gezin te runnen. Ik was toen 14 maar nu pas besef ik wat mijn vader meemaakte… Gelukkig was er tant Finneke die zich over ons ontfermde.
Mijn zussen Marie en Cathy, hebben beiden ook jarenlang in Luik gewerkt. Uitzondering op de regel was mijn veertien jaar jongere broer Jean, die ontvanger van belastingen werd in Beringen.

Geschiedenis leren met het woordenboek

De mooiste plek van Mechelen was voor mij het dorpsplein, daar voetbalden we na de schooltijd, daar kwam de kermis.. En in de Kasteelbeek langs de hoeve van Dawans hebben René en ik vaak natte voeten gehaald…

Ik zal nooit meester Vanmechelen vergeten, onderwijzer van het 5de en 6de leerjaar. Een echte leraar die op een onnavolgbare manier kennis kon overbrengen. Toen ik aan het eind van het 6de leerjaar in Jeuk deelnam aan de provinciale wedstrijden voor Zuid-Limburg, viel ik royaal in de prijzen. Dankzij meester Vanmechelen. 
Na de lagere school trok ik met de fiets naar Borgworm, naar het Collège Saint-Louis. Ik werd er meteen ondergedompeld in een Frans taalbad. Ik herinner me nog hoe ik in de geschiedenisles over de Oudheid leerde. Ik begreep er niets van want 50 op de 100 woorden in ons handboek moest ik opzoeken…
Op mijn zestiende kreeg ik mijn eerste job bij Espérance Longdoz” als logistiek bediende.”

Op zijn achttiende werd Charel soldaat : eerst twee maanden in Sint-Niklaas-Waas, toen 16 maanden in Brustem. Daar werkte hij in de luchtverkeerstoren van de luchtmachtbasis.
“Verscheidene van mijn collega’s gingen later bij Sabena werken, of trokken naar Belgisch-Congo. Maar ik was niet zo avontuurlijk aangelegd en ik keerde terug naar Luik…
Op zondag zette ik met mijn vrienden wel een stapje in de wereld en zo reden we met de taxi van Charel Stevens naar het nieuwjaarsbal in Borgloon. Daar ontmoette ik Georgette Vanormelingen, een echte bokkenrijdersdochter uit Wellen.”
“Ik zag Charel wel zitten, lacht Georgette. Hij had heel wat kwaliteiten maar hij veroverde mij helemaal met zijn poëtische brieven..”“In 1960 trouwden wij en om dicht bij mijn werk te zijn, vertrokken we naar het Luikse. We bouwden een huis in Grivegnée, kregen twee zonen die op hun beurt voor vijf kleindochters zorgden.

Mijn grootste leermeester was mijn bureauchef in Luik. Hij moedigde mij aan, daagde mij uit, hielp me om te groeien.”

Is Mechelen veranderd ?

“Op Palmzondag en met Allerheiligen kom ik nog eens naar Mechelen, om het graf van mijn ouders en familie te bezoeken. Ik moet dan telkens ook even langs mijn ouderlijk huis rijden. Ik zou zo graag nog eens binnen gaan maar ja, er wonen nu andere mensen…
Het dorp is ontzettend veranderd. Er staan zoveel mooie en rijke huizen. Anderzijds verdwenen de ambachtslui : Sus de molenaar, Jef de schoenmaker, Tjaai de herder, Jefke de dorser : beroepen die uitgestorven zijn …

Ik had enkele goede jeugdvrienden : René Jenné, Edgard Claesen, Jacques Delief, Roland Coune, Charel Vanzwijgenhoven.
Louis Vrancken en Jean Mignolet waren mijn grootste concurrenten op school. Wij wedijverden tegen mekaar voor de eerste plaats.

Later, toen we al pinten durfden pakken, zagen we mekaar in ons stamcafé bij Fonsine en Gie van Matteke. Wij hadden zo weinig nodig om gelukkig te zijn.

Ik denk ook nog terug aan Emile Dujardin, beter gekend als Mil van Kobes. Hij was knecht op de boerderij van Judepeis. Mil was mentaal gestoord maar zo hulpvaardig.

Ik zie hoe goed de mensen het nu hebben. Als we vroeger naar de apotheek moesten, fietsten we naar Borgworm of Gelinden. Door weer en wind moesten de jongeren met de fiets naar Borgworm naar school.

Fier en dankbaar

In onze dorpen was er enkel werk bij de boeren op het veld. Wie Frans sprak, was welkom in de Luikse fabrieken. Soms werd er wat gekibbeld maar nooit was er sprake van taalproblemen.

Ik ben fier op mijn Vlaamse roots maar ik ben Wallonië ook dankbaar voor de welstand die ik er verwierf.

Mijn grootste wens ? Laat ons eenvoudig, eendrachtig en tevreden samenleven, onze tijd hier is zo kort…”

En tot slot, wij werden op 48-jarige leeftijd grootouders : een heel nieuwe wereld ging voor ons open. Wij zijn trots op onze zonen en schoondochters, wij houden enorm veel van hen maar niets evenaart de liefde die je voor je kleinkinderen voelt…”

---

Maj Vandergeten December 2007