Niet alleen in de grote steden zoals Tongeren, Brussel, Brugge en Luik, maar ook in onze Haspengouwse dorpen werden er kapellen gebouwd en Zwarte Madonna’s vereerd.
Volgens het boek van Luk Machiels en Eddy Valgaerts “De Keltische erfenis” waren er in onze omliggende dorpen Zwarte Madonna’s te vinden o.a. in de Kapel van Helshoven, Klein Jeuk en de kapel van “Marsnil”.
Zo’n beeldje vinden we ook op het “Domein Marsnil” te Batsheers.
Een uniek wassen beeld (50 cm), vermoedelijk afkomstig uit de kapel van Marsnil.
In 1373, bouwde de Maltezerorde daar een hoeve en een kapel. De kapel stond op honderd stappen van de hoeve, gelegen op de grens van Batsheers en Marsnil. In 1432 is er sprake van een ‘capelle in Marsenille’ die twee eeuwen later, in 1628, in zeer slechte staat werd bevonden. De kapel was voorzien van een strooien dak en erg vervallen, doch er werd eenmaal in de week nog mis gelezen door de pastoor van Opheers. De kapel kreeg het zwaar te verduren in de periode van de Spaanse Successieoorlog. In 1721 werd de kapel voorzien van een nieuw dak, nieuwe ramen en opnieuw gewit. 40 jaar later was de kapel opnieuw in zeer verwaarloosde staat. De aartsdiaken schrijft in zijn verslag dat de kapel zeer slecht wordt beheerd en dringt erop aan de kapel te herstellen, wat ook gebeurde. Vooral op de feestdag van St-Jan op 24 juni was er steeds een enorme toeloop van pelgrims naar de kapel. Driemaal werden er huwelijken ingezegend. Een ommezwaai in het bestaan van de hoeve en kapel kwam er na de Franse revolutie, toen het Franse bestuur de eigendommen van de ridderorden verbeurd verklaarde. Een openbare verkoop zou plaatsvinden op 28 april 1801 maar er kwamen geen kopers opdagen. Het is pas in 1807 dat de hoeve samen met de lemen kapel werd afgebroken. De inboedel van de kapel ( stoelen, beelden en andere voorwerpen) werd verkocht en zo kwam vermoedelijk het beeld op het “Domein Marsnil” terecht. Bij de jaarlijkse sacramentsprocessie werd het beeld mooi versierd en in de halfopen poort geplaatst. De rest van het jaar staat het beeld in een glazen kast binnenshuis. De intentie van de bewoners van Domein Marsnil is om het beeld een plaats te geven waar voorbijgangers het kunnen bewonderen om het zo terug in ere te herstellen.
Dit korte verhaal van de Zwarte Madonna, bewaard in het Domein Marsnil, kwam tot stand met de medewerking van Isabelle Vanmarsenille.
Als je weet dat er ergens in Groot Heers nog een Zwarte Madonna staat bij familie of buren, wil je dan even contact opnemen met het secretariaat van Heemkunde Groot-Heers?
Bron: De Keltische erfenis: Luk Machiels en Eddy Valgaerts
Michel Mathei oktober 2024