De raowte (rootplaats voor vlas).
Eeuwenlang is vezelvlas verbouwd. Het is een van de oudste gewassen ter wereld. Naast wol was de vlasvezel in de achttiende eeuw in Europa de belangrijkste vezel, maar werd in de negentiende eeuw verdrongen door katoen.
In de negentiende eeuw werd vlas verbouwd in de velden van Horpmaal. Het vlas bewerken was een intensieve handenarbeid. Om een zo lang mogelijke vezel te behouden werd het vlas met de hand getrokken op het veld, ingebonden in schoven en opgestapeld. Dit gaf het typische beeld van de “vlaskapelletjes”. Een tijdje later werd het vlas opgehaald en ontzaad in een werkplaats of schuur en overgebracht naar een nabijgelegen rivier of beek. Het vlas werd dan geweekt in het water van de beek (het roten). Dit is een rottingsproces waardoor de vezel loskomt van de schors. De raowte (dialect voor het roten), gelegen op het einde van de Horpmaalstraat, was decennia lang een stuk van de beeklengte die men nodig had voor het roten van het vlas. De beek werd gedeeltelijk afgedamd om het waterpeil te verhogen naar gelang de behoefte volgens het aantal hectaren vlas dat men dat jaar verwerkte. De raowte was gelegen op het laagste punt van het dorp bij de typische dorpsbeek of molenbeek.
Bij de fusie met Heks en Vechmaal in 1971 is de beek met rioolbuizen van één meter diameter dichtgemaakt omwille van geur en veiligheid. In de gemeentelijke archieven zijn de werken opgetekend en ondertekend door schepen van openbare werken Julien Dumont als overwelving van de beek. Volgens de gasplanning komt er een aardgascabine op het terrein voor de gasdistributie, alternatief verwarming product voor stookolie.
Bron: Dorpskalender gezinsbond 2009- Michel Matheï
Vanschoonwinkel Georges november 2013