Originele documenten van Heers te koop op internet
Een tijdje geleden kwam ik per toeval uit op een verkoopsite waar men een aantal originele 18de -eeuwse documenten van Heers te koop aangeboden heeft. Het wekte natuurlijk dadelijk mijn interesse aangezien deze documenten rechtstreeks uit de inboedel van het kasteel kwamen helaas verkocht door Carmen Desmaisières. De Franse verkoper schreef over de te koop aangeboden doopakte van 1786 het volgende :
“[STOCKHEM] [Baron de STOCKHEM] M. DEFAS – Acte de baptême de Gaspard-Eugène de Stockhem.
Liège, 13 juin 1757 (copie datée du 13 juin 1783). Manuscrit sur f. double (19,5 x 24 cm), sign. “”M. Defaÿs plebanus et pastor B.V. Mariae ad fontes Leodii”, sceau de papier.
Acte en latin lisiblement composé à l’encre noire, extrait du registre des baptêmes de la paroisse de Notre-Dame-aux-Fonts, «paroisse-mère» de la cité de Liège, dont l’église servait de baptistère à la cathédrale Saint-Lambert voisine. Fils de Nicolas-Erasme de Stockhem et de Jeanne-Marie baronne de Maizier. Provenance: château de Heers. “
Op de versozijde van het document is een zegel aangebracht waarop men destijds vermeldde wat er in het document te vinden was; tevens zien we een nummering die verwijst naar het archief van de familie de Stockheim alsook de vermelding “extrait authentique” (origineel uittreksel)
Het document in kwestie is een afschrift van de doopakte van Gaspard Eugène de Stockhem, zoon van Nicolas Erasmus heer van Izier en Heers en van Joanna Maria barones de Maisier. Gaspard Eugène werd gedoopt te Luik in de kerk van Notre-Dame-aux-Fonts. Deze kerk is volgens de historici de “oerkerk” van Luik. Ze lag op de site van de Sint-Lambertuskathedraal, nabij het Prins bisschoppelijk paleis en diende hoofdzakelijk als doopkerk van de Notre-Dame-aux-Fonts-parochie. Toen de Sint-Lambertuskathedraal in de Franse tijd afgebroken werd, verdween de doopkerk ook. De kerkelijke bezittingen werden onder sekwester geplaatst en verkocht. De mooi gesculpteerde grafplaten van vele illustere Luikenaars verdwenen zelfs als bouwmateriaal voor de oeverversterking van de Maas. Hierna vindt u een afbeelding van de kathedraal van Luik; de doopkerk is aangegeven door de rode pijl.
Als peter bij de doop wordt Baron Lambertus Gaspard de Stockhem, deken en kanunnik in het Sint-Lambertuskapittel gekozen. Als meter kiest men de edele dame Catharina Margarita de Charle, weduwe van de nobele heer de Ghequier; dame van Braive (Braives) en Syplet (Ciplet).
Gaspard Eugène de Stockhem was het tweede kind van het echtpaar Nicolas Erasmus de Stockhem
en Jeanne Marie de Maisières. Er zouden er nog negen volgen. Het listje ziet eruit als volgt :
1.Anne Marguerite, geboren te Luik op 27 maart 1755
2.Gaspard Eugène, geboren te Luik op 6 juni 1757
3.Marie-Françoise, geboren op 26 februari 1759
4.Marie Anne Marguerite, geboren op 17 februari 1762
5.Charles François, geboren op 5 juli 1763
6.Jean Erard Louis, geboren op 16 maart 1765
7.Antoine Casimir, geboren op 1 januari 1767
8.Jeanne Marguerite Isabelle, geboren op 26 februari 1768
9.François Joseph, geboren op 21 april 1770
10.Lambert Gaspard Dieudonné, geboren op 5 november 1771
11.Jeanne Marie Antoinette, geboren op 16 januari 1775
Wat weten we nog meer van Gaspard Eugène de Stockhem en over de broers en zusters?
Gaspard Eugène de Stockhem zou een belangrijke persoon worden. Hij werd aartsdiaken van de Condroz en van de concilies van Sint-Remaclus, Ciney en Ouffet. Hij werd proost van de Proosdij van Maaseik en Hilvarenbeek. (Hij werd dus zelfs heer van Abswellen, een gehucht van Wellen in bezit van de Proosdij van Maaseik.)
Zijn zuster Marie Anne Marguerite trouwde met Thomas Georges de Ghoer de Herve, ridder van het H. Roomse Rijk. Zij overleed te Luik in 1807.
Antoine Casimir werd op 17-jarige leeftijd ontvanger in de Kathedraal van Luik. In 1792 werd hij tot abt van Amay verkozen. In 1795 werd hij ere-bisschop van Canopus nabij Alexandrië en suffragaan bisschop van Luik. Hij overleed in het kasteel van Kermt in 1811.
François Joseph was lid van de tweede kamer van de Staten-Generaal. Hij werd ook verkozen als lid voor het Nationaal Congres, waar hij partij trok ten voordele van het huis van Oranje-Nassau. Nadien schaarde hij zich achter de verkiezing van aartshertog Charles van Oostenrijk en hij uiteindelijk aanvaardde hij het huis van Saksen-Coburg als leverancier van onze eerste koning, Leopold I. Hij werd senator voor het arrondissement Hasselt en overleed in Brussel in 1845. Hij woonde in het kasteel van Kermt, waar zijn echtgenote Constance de Méan de Beaurieux in 1846 overleed.
Charles François trouwde met Louise, barones van Seraing en Hollogne. Zij stierf op 25-jarige leeftijd en liet 2 kinderen achter. Eugénie, Barones de Stockhem en eigenares van het kasteel van Heers (°1797) trouwde met Charles, baron de Wal en Antoinette (°1798) die in Heers trouwde met graaf Louis de Renesse-Breidbach, senator.
Hierboven de kopie van de doopakte van Gaspard Eugène de Stockhem
Hoe geraakte de familie de Stockhem uiteindelijk aan de heerlijkheden Heers, Horpmaal, Jesseren, Wimmertingen en Izier?
Op 9 september 1744 overleed Gravin Barbara van Rivieren d’Aerschot du Saint-Empire. Zij was abdis van de abdij van Herckenrode en de laatste telg van de familie de Rivière of van Rivieren. De familie van Rivieren was al sedert onheuglijke tijden in het bezit van de heerlijkheid Heers die zij gedeeltelijk als leen van de abdij van Saint-Laurent van Luik bekomen hadden. Na eeuwen bestuur, was er niemand meer die wist waar de eigendommen van de familie en waar de eigendommen van de abdij exact lagen. Omwille van de schulden van de heren van Heers werd de ganse heerlijkheid uiteindelijk overgedragen aan de abdij van Saint-Laurent. Na de dood van Barbara van Rivieren wierpen verschillende schuldeisers zich op om een stuk van de koek te kunnen krijgen. Dit resulteerde in jarenlange processen. Een grote schuldeiser was Jan Herman de Stockhem; hij bezat een hypotheek van 400 gulden Brabants per jaar op de domeinen van Heers. Hij droeg deze over aan zijn broer Nicolas Erasmus de Stockhem die het klaar kreeg van de abdij van Saint-Laurent om nog als enige eigenaar de heerlijkheid Heers te bezitten. De abdij deed immers afstand van alle financiële eisen aangaande Heers. Deze subrogatie werd per akte van 5 april 1757 vastgelegd. Op deze wijze heeft de familie de Stockhem dus voet aan de grond gekregen in Heers!
De originele doopakte uit de registers van de parochie van Notre-Dame-aux-Fonts te Luik.
Jo Billen juli 2021