Veldkruis Pierre Herckens
Een gedachteniskruis werd meestal geplaatst ter nagedachtenis aan een plots (soms gewelddadig) overlijden. Het opschrift van dit stenen kruis in de Kapelstraat (weg naar Vechmaal) is verweerd, doch met wat moeite kan men de volgende tekst ontcijferen:
‘Ici..tue par son cheval..sieur Pierre Herckens D’Ophers le 6 juin 1841 Priez dieu pour son ame‘
hetgeen vertaald wil zeggen: Hier werd door zijn paard gedood: de heer Pierre Herckens van Opheers, 6 juni 1841. Bid God voor zijn ziel.
In de overlijdensakten van Widooie vond ik geen overlijden terug op 06/06/1841. In de burgerlijke stand van Opheers wordt op 26 maart 1841 het volgende overlijden genoteerd:
‘Pierre Herckens, âgé de soixante ans, profession de cabaretier, fils de feu Joseph Herckens et de feu Cathrine Cordie epoux de Marie Cathrine Bormans domiciliee … Opheers’.
(vert: Pierre Herckens, 60 jaar oud, herbergier van beroep, zoon van wijlen Joseph Herckens en van wijlen Catharina Cordie, echtgenoot van Maria Catharina Bormans woonachtig te Opheers).
In dit overlijdensbericht wordt geen melding gemaakt van de omstandigheden van het overlijden, noch van de plaats van overlijden. Er wordt enkel bij vermeld dat Pierre Herckens om 4 uur in de namiddag overleden is. De aangifte gebeurt om 6 uur namiddag van dezelfde dag. Indien het ongeval te Widooie gebeurde, moet de dood onmiddellijk ingetreden zijn, in het bijzijn van getuigen (bekenden), die het lijk dadelijk naar huis vervoerd hebben. De burgerlijke stand van Opheers vermeldt geen ander overlijden dat in aanmerking komt. Indien steen en overlijdensbericht dezelfde persoon betreffen, dan vermeldt de steen waarschijnlijk de datum van plaatsing en niet de datum van overlijden. Anders is het verschil tussen 26 maart en 6 juni niet te verklaren.
In de toponymie van Vechmaal vond ik de volgende Vechmaalse overlevering over hetzelfde gebeuren: ‘Volgens de volksoverlevering zou daar iemand op dodelijke wijze van zijn paard gevallen zijn. Hij volgde de oude Tongerse weg en keerde terug van de apotheker te Tongeren. Op de plaats waar het ongelukskruis nu staat gebeurde het ongeluk. De ruiter kwetste zich erg aan de apothekersfles, sukkelde terug op zijn paard, maar hij bloedde uit. In een van de eerste huizen van Vechmaal aan de Tongerse straat werd hij opgenomen en verzorgd. Het gebeurde dateert van het midden van de vorige eeuw’.
Vindplaats van het veldkruis van Pierre Herckens te Widooie
Met dank aan Jef Langenaken
www.widooie.be
Vanschoonwinkel Georges maart 2019