Waterkersbedrijf te Horpmaal

Een intensief familiebedrijf, dat sedert 70 jaar nog steeds een waterkerswinning uitbaat, een natuur-cultuurprodukt dat steeds vers wordt geleverd zonder verpakking die de afvalberg zou ophopen.
Het was Joseph Ghijsens, geboren te Borgloon, die in de jaren ’30 een gat in de markt wist te vullen… Gehuwd met Bellis Blondine van Hoepertingen, was Jef werkzaam als knaap in de siroopfabriek van de familie Wijnants te Borgloon, en later als volwassen in Brussel als Trolleybuschauffeur. Blondine baatte een vis en kaaswinkeltje uit in het Brusselse. Verse vis werd een paar keer per week aangekocht in Antwerpen, waarvan Jef een gedeelte verkocht op de oude markt en enkele restaurants in Luik.
De knepen van handel en wandel had Jef vlug onder de knie, op doortocht naar het Luikse wist hij geregeld een omweg te maken naar Voort. Bij familiebezoek had hij opgemerkt dat er wilde waterkers in enkele kleine vijvers rond het kasteel van Voort groeide. Hij snoeide een hoeveelheid wilde waterkers, bond het in busseltjes en verkocht die op zijn handelsweg.
Te ver verwijderd van zijn roots, heimwee naar het dorpsleven en de natuur, ruilde Jef en Blondine het stadsleven na een tijdje om zich opnieuw te vestigen in Borgloon.
Intussen had Jef ondervonden dat de vraag naar waterkers groot was en wilde absoluut aan waterkerswinning beginnen. Zijn zoektocht naar zeer vochtige grond, dat steeds door vers water wordt bevoorraad, vond hij in het laagste gebied van Horpmaal, nl. de beemden, vóór de grens met Gutschoven. Jef maakt een afspraak met de eigenaar, Sylvio Wijnants deelgenoot van de familie Wijnants, en kende deze reeds van vroeger, voor het perceel van 33 are te pachten. Geholpen door familieleden werden enkele bedden aangelegd en gezaaid. Verhuisde een tijdje later van Borgloon naar Gutschoven, voor de kortste afstand tot de waterkerswinning. Het gezin werd gezegend met vier jongens, zij leerden de stiel van kleins af aan en hebben steeds geholpen bij de teelt..
1947. De oorlogsjaren jaren waren voorbij, de jongens groeide naar de volwassenheid en pa dacht er anders over. Hij ondervond dat de economie sterk groeide en de vraag naar waterkers was nog groter dan vóór en tijdens de oorlog. Dus…uitbreiden. Het toeval wilde dat er een waterkersperceel, van 30 are, in de gemeente Lauw te koop werd aangeboden. Jef onderhandelde met de familie voor de prijs en kocht het meteen, wat niet in goede aarde viel bij de overige buren die ook een waterkerswinning hadden. Maar de koop was vlug afgesloten en het gezin verhuisde nogmaals en definitief naar Lauw. Deze jongens stichten ook hun gezin en vijf gezinnen hadden een inkomen van de waterkersteelt. De percelen van Horpmaal en Lauw werden later, na huwelijk, en bij notariële akten, op naam van de gebroeders Ghijsens beschreven.
Een waterkerskweekbedrijf is nog steeds voltijdse handenarbeid. Niet alleen het oogsten van waterkers, maar het kweken van zaad is vooral een intensieve bezigheid. Waterkerszaad is duur in aankoop, daarom is er gedeeltelijk een aankoop in België en Frankrijk, voor de vernieuwing van de rassen.
De kweekbedden van +40 meter lang en 2,5 meter breed, zijn reeds vroeger aangelegd en verdeeld om het maximum van het perceel te benutten.
Van zaaien tot oogsten duurt 6 a 7 weken, met een ideale temperatuur van 20° tot 24 ° graden, ook regen is nodig, als rijkelijke bladvoeding, een relatieve vochtigheidsgraad vanaf 70% tot 100% is dan ook de aanbeveling. Omdat de vraag in de wintermaanden, met kerstmis en nieuwjaar, het grootst is heeft men sedert 1968, na teeltproeven, de aangelegde kweekbedden overspannen met bogen en overdekt met plastiekfolie (winterkappen).
Dit heeft het voordeel dat waterkers, van zaai tot oogst, een optimale lichtinval en een relatieve vochtigheidsgraad heeft en gevrijwaard is van de vrieskou in deze tunnels.
Het waterkerskweekbedrijf Ghijsens uit Lauw heeft de normen & kwaliteit zelfs in de biocultuur weten te behalen, door de afzet aan grote winkelketens en grote voedings- verwerkingsbedrijven van Luik, Brussel en Maastricht.
Jaren hard labeur heeft zijn vruchten in 2003 afgeworpen, met het behalen van het bedrijfscertificaat; INTEGRA–EUROGAP label (controle van kwaliteit en de voorgeschreven voedingsnormen).

---

Michel Mathei