Heers – Borg-Heers

Benamingen : Hairs 1034-84 – Hers 1103 – Heer 1186 – Here 1241 – Hers Castrum – 1250-1280 – Heere – 1282 – Heers 1373 – Heere Castrum 1375 – Here 14214 –Heer 1424 – Borchere 1442 – Borg-Heers vinden wij in documenten in een korte periode 1890-1900.

Bevolking : in 1700 waren er 180 communiegangers en 40 gezinnen – in 1815 – 654 inwoners * in 1840 – 800 inwoners – in 1890 – 1.000 inwoners – in 1910 – 1205 – in 1934 – 1275 inwoners.

Grondsoort: Leemgrond. 

Bedrijvigheid voorheen : Landbouw, veeteelt, brouwerijen en siroopfabriek

Oppervlakte : 899 hectare.

Hoogte boven de zeespiegel : 76,53 m op de dorpel van de kerk.

De kerk: stamt uit de 15e eeuw, verbouwd omstreeks 1770 en in  1913-1914 en gerestaureerd in 1935. Sint-Martinuskerk.

Merkwaardige gebouwen : het Kasteel uit de 13e eeuw, één van de merkwaardigste uit Limburg is een voorbeeld van bijzondere architectuur, is een van de zeldzame vestigingen en was een belangrijke burcht waarrond meerdere gevechten plaats vonden. Daaraan verbonden de indrukwekkende boerderij met zijn tiendenschuur. Merkwaardig nog de “zwarte kapel” in de dreef bij het kasteel. Ook de woning Moers, met vroeger een torentje op het dak. Evenals enkele oudere boerderijen, waarvan de bekendste, de hoeve Missotten naar Bokrijk (ingang van het domein) werd overgebracht.

Enkele namen rond de geschiedenis van het kasteel : Wauthier, heer van Heere, overleden vóór 1285, ridder Guillaume de Waroux, die verschillende jaren oorlog voerde, die pas eindigde in 1335, Gérard de Heers, wiens dochter huwde met Raes d’ Aerschot, ook de Rivière genoemd. Graaf Henri de Rivière had 14 kinderen en hij vroeg : “wie zal het einde van deze rivier zien” ? Nochtans stierf zijn dochter Barbe, abdisse van Herckenrode, in 1774 als laatste van die naam en liet op haar prachtig grafmonument deze zin achter : “In me rivus extinctus est” (vrij vertaald : in mij is deze rivier uitgedroogd).