De geschiedenis van de Rijkswacht Heers
Omdat in bepaalde streken van het Rijk de middelen voor toezicht onvoldoende zijn, wijzigt Koning Leopold II het effectief van het Rijkswachtkorps en richt door zijn Besluit nr 13696 van 2 augustus 1901 negen nieuwe rijkswachtbrigades op, waaronder Heers met als territoriale omschrijving:
Heers, Batsheers, Veulen, Horpmaal, Opheers, Klein-Gelmen, Mechelen-Bovelingen, Rukkelingen-Loon, Gutschoven, Mettekoven en Gelinden. Hiervan valt op 16.9.1956 Gelinden weg en komt Heks bij. De brigade omvat een bevolking van 6488 inwoners en haar territorium strekt zich uit over 4588 ha.
Het perceel D 103, “op de Katzij’, een boomgaard met schuur, samen 33a60 ca groot, eigendom van landbouwer Frans Doneux uit Heers bij het begin van het Belgisch kadaster in de eerste jaren van 1840, gaat bij deling in 1876 over op Dominicus Doneux-Coaert. Deze breekt de schuur af en verkoopt het perceel in 1902 aan de Belgische Staat. Na het bouwen van de gendarmerie, 10a6O ca groot en 23are tuin wordt de opmeting kadastraal vastgelegd in de loop van 1904. In 1909 wordt nog geacteerd dat de gendarmerie vijf woongelegenheden met respectievelijke oppervlakten van 8a70ca, 25ca en drie van 55ca, inrichtte voor de rijkswachters.
De installatie te Heers vindt plaats op 18 mei 1903. De brigade bestaat uit een keuronderofficier en vier manschappen Zij krijgen in 1932 vijf fietsen toegewezen en in 1955 acht fietsen en één kakikleurige afdankte legerjeep, die de rijkswacht in haar blauwe kleur laat opspuiten.
De achtereenvolgende bevelvoerders waren:
WM Boskams Englebert (1906-1912)
OWM Jourère François (1912-1918)
OWM Kerkhofs (1918-1921)
OWM Beeckman Charles (1921-1922)
OWM Van Lathem Emile (1922-1928)
OWM Vandenbroeck François (1928-1930)
1WM Melis Calixte (1930-1932)
1OWM Wessaert Jean-Julien (1932-1935)
OWM De Paduwa Victor (1935-1945)
10WM Ameloot Odilon (1945-1951)
1OWM Devos Albrecht (1951-1961)
Adjt Hornikx Theodoor (1961-1968)
Adjt Van Oostende Emiel (1968-1970)
Adjt Van Acker Luciaan (1971- 1972)
Adjt Vandenbroeck Roger (1972- 1976)
ADC Laseure Roger (1976-1982)
ADC Schrijvers Gerard (1982-2002)
Voor de nieuwe aanleg in 1957 (voor “Wereldtentoonstelling ’58” te Brussel), is de steenweg in de naoorlogse periode een smalle kasseiweg met een slecht fietspad langs een tramlijn voorzien van hoge boordstenen (zie foto)
Jaarlijks worden er 70 a 75, vaak in frontale aanrijding, meestal zware of dodelijke verkeersongevallen betreurd, hetgeen de jonge rijkswachters afschrikt van de brigade Heers. Het zwaarste ongeval gebeurde ter hoogte van de Paardskerkhofstraat, waarbij een cabriolet kantelt, chauffeur Thewis weg gekatapulteerd wordt, twee inzittende Luikenaren terugkerend van een boksmatch geklemd geraken onder het voertuig en levend verbranden.
In de lugubere bladzijden zijn ook enkele moorden vermeld. Tijdens de oorlog wordt te Egoven landbouwer Oudebrouckx slachtoffer van een roofmoord, waarvan de bende na de oorlog wordt ontmaskerd. In Gelinden heeft na de bevrijding een moord ter afrekening plaats. Met een burenruzie als aanleiding een eerste maal, wordt de rijkswacht twee maal met moorden geconfronteerd te Veulen.
Maar laten wij positief denken en daarbij de hoop uitdrukken dat onze rijkswacht na de reorganisatie van de politiediensten in ons land zich gewetensvol zal blijven inzetten om het zo gewaardeerde gevoel van veiligheid met een maatschappelijke geborgenheid te verzekeren door haar aanwezigheid dichtbij de bevolking.
Op 31 december 2000 verdwijnt de rijkswacht en wordt de federale politie in plaats gesteld. Het jaar 2001 is een overgangsjaar voor de ex-rijkswachters.
Op 1 januari 2002 wordt de politiezone kanton Borgloon opgestart.
Bron: Uit de dorpskalender Heers 2001, en uitgave van BGJG – Vechmaal